بیماری های باکتریایی:

باکتری ­ها به طور طبیعی در روده تیلاپیا یافت می ­شوند و در صورتی که شرایط محیطی و پرورشی مساعد باشد بیماری­زا می­شوند.

1- سمی آئروموناس متحرک

باکتری ­های گرم منفی متحرک آئروموناس احتمالاً متداول ترین عوامل باکتریایی هستند که موجب عفونت در تیلاپیای وحشی و پرورشی می­ شوند آن­ها باعث بیماری­ های پوسیدگی باله یا پوسیدگی پوست می ­شوند و ممکن است موجب تلفات سنگینی در تیلاپیای پرورشی شوند، ماهیان آلوده معمولا تیره رنگ و بی اشتها بوده و زخم یا خون ریزی­ هایی در قاعده باله­ های سینه ­ای و شکمی، آب آوردگی شکم و اگزوفتالمی بوجود می ­آید.

علائم داخلی شامل رنگ پریدگی کبد و نکروز هموراژیک کانونی در کبد، قلب و ماهیچه­های اسکلتی و سطوح احشایی و صفاقی می­ شوند. مهمترین علائم شامل جراحات بیضوی و یا مدور روی پوست  پوسیدگی پوست و باله پشتی بود در مراحل اولیه عفونت در سطح بدن خون ریزی وجود دارد. درمان آن با سولفات مس در غلظت ppm 2 ظرف 2 ساعت می ­باشد.

2- پسودوموناس

پسودوموناس­ها باکتری­ های گرم منفی هستند که ماهیان را آلوده کرده و واجد ندول­های سفید مشخصی در طحال و آبسه­ هایی در کیسه شنا بودند. عفونت عمدتاً در زمستان و بهار اتفاق افتاده و اوج مرگ و میر در درجه حرارت ­های پائین آب (15 تا 20 درجه سانتی گراد) بود. علائم آن : اگزوفتالمی، تیرگی رنگ بدن، ضایات ندولر، نکروز کانونی در کبد، طحال، کلیه و آبشش­ها، کیسه شنای ملتهب، آبسه در چشم­ ها، طحال و کیسه شنا و تشکیل گرانولوم.

3- ویبریوزیس

ویریوزیس بیماری باکتریایی است که توسط باکتری گرم منفی ویبریو ایجاد شده و ماهیان آب شور و آب شیرین را مبتلا می­کند. این باکتری را می توان تهدیدی جدی برای سلامت تیلاپیای وحشی محسوب کرد حساسیت تیلاپیا به ویبریوز به گونه تیلاپیا، گونه باکتری و سویه­های آن، شرایط محیطی و سیستم پرورش بستگی دارد. علائم بیماری شامل اگزوفتالمی، از دست دادن فلس، خونریزی و افزایش ترشح موکوس، بیحالی، تیرگی رنگ، نکروز پوست و مرگ و میر می ­باشد. افزودن 1/45 میلی گرم آزترامایسین به آب برای 7 روز باعث کنترل موفقیت آمیز بیماری و افزایش بازماندگی ماهیان می­ شود.

4- استرپتوکوکوزیس

استرپتوکوکوزیس بیماری است که توسط باکتری ­های گرم مثبت و غیر متحرک گونه­ های استرپتوکوکوس ایجاد می­ شود. این باکتری­ ها عوامل بیماری­زای فرصت طلبی هستند که به وفور در محیط ­های پرورش آبزیان گسترش می­یابند زیرا بیماری­زایی آنها به استرس بستگی دارد، ورود استرپتوکوکوس به بدن ماهی از طریق بلع، جراحت پوستی است.

یکی دیگر از عمده نگرانی ­هایی که در مورد استرپتوکوکوزیس وجود دارد آن است که امکان انتقال آن از ماهی به انسان وجود دارد. وجود استرس در شرایط محیطی پرورش از قبیل: بالا یا پایین بودن دمای آب، بالا بودن شوری و pH، پایین بودن اکسیژن محلول، غلظت بالای نیتریت و تراکم بالا حساسیت تیلاپیا به عفونت استرپتوکوکی را افزایش می دهد. مهمترین علائم آسیب شناسی این بیماری شامل خون ریزی، اگزوفتالمی، کدورت قرنیه، تیرگی رنگ بدن به همراه تشکیل آبسه یا ندول در عضلات تنه یا و ساقه دمی است. درمان آن واکسیناسیون با آنتی سرم استرپتوکوکوس می­ باشد.

5- استافیلوکوکوزیس

استافیلوکوکوس اپیدرمیس باکتری دیگری است که عفونت به آن در تیلاپیا گزارش شده است. ماهیان بیمار واجد بزرگ­شدگی طحال با انتشار جراحات و ندول­های متعدد سفیدرنگ در طحال و کلیه قدامی بودند.

6- مایکوباکتریوزیس

مایکوباکتریوزیس یا توبرکلوزیس ماهیان یک بیماری باکتریایی مزمن است که عامل آن گونه ­های مایکوباکتریوم است. این بیماری می تواند بسیاری از ماهیان آب شیرین و ماهیان دریایی را آلوده کنند عفونت مایکوباکتریوم در تیلاپیاهای وحشی و پرورشی گزارش شده است. در ماهیان بیمار علائم گرانولوماتوز کانونی در کبد، طحال، کلیه و احشاء نسبت بالای ماکروفاژهای بافت پوششی و لنفوسیت­ های محیطی مشاهده می­ شود درمان آن : تزریق ادجونت کامل و ناقص فروند به کیسه شنا.

7- ادواردزیلوزیس

ادواردزیلوزیس بیماری باکتریایی است که عامل آن ادواردزیلا تاردا است این باکتری گرم منفی میله­ای شکل کوتاه و متعلق به خانواده انتروباکتریاسه است. ادواردزیلا تاردا، در خزندگان، ماهیان، دوزیستان و ماهیان آب شیرین و پرورش ترکیبی دیده شده است بیماری­زایی ادواردزیلا تاردا در شرایط پراسترس در ماهیان به خصوص در دمای بالای آب (بالاتر از 30 درجه سانتی گراد) و بالا بودن میزان مواد آلی (حتی در دمای پایین آب) افزایش می­یابد.

علائم بیماری: خون ریزی، کدورت قرنیه، آسیب سطوح خارجی( پوست، باله، آبشش) و تلفات تدریجی می­ باشد.

8- کلومناریس

بیماری کلومناریس یا پوسیدگی آبشش توسط باکتری آبزی فلکسو باکترکلومناریس ایجاد شده که می ­تواند ماهیان سردابی و گرم آبی را در سرتاسر جهان مبتلا نماید فلکسو باکترکلومناریس شایع­ ترین بیماری میکسوباکتریایی در تیلاپیای پرورشی است و معمولاً به دنبال شرایط پر استرس پرورش، خصوصا بالا یا پایین بودن دمای آب و غلظت بالای آمونیاک ایجاد می­شود. نشانه­های بیماری شامل اختلالات تنفسی، از بین رفتن رنگ بدن، ترشح فراوان موکوس، پوسیدگی باله و آبشش و جراحاتی در پوست و عضلات است. بهترین روش حفاظت ماهی­ ها از بیماری کلومناریس، بهبود کیفیت آب پرورش است. کلومنارس به آنتی بیوتیک­ هایی از قبیل اکسی تتراسایکلین کلرامفنیکل، ایترومایسین، کانامایسین، تتراسایکلین و آمیکاس حساس بوده اما به داروهای سولفانامیدی مقاوم است.

باکتری­ ها	علائم بالینی	درمان
Aeromonas hdrophila	جراحات پوست و باله پشتی، پرخونی سطح بدن، پوسیدگی باله، اگزوفتالمی و تلفات بالا	-
Pseudomonas	ندول­های سفید مشخص در طحال، اگزوفتالمی، تیرگی بدن، جراحات، نکروز در کلیه،طحال،کبد، آبشش ­ها و آبسه درچشم ­ها و کیسه شنا	-
Vibrio	بیحالی، تیرگی بدن، نکروز پوستی، تلفت فراوان	-
Streptococcus	پرخونی آبشش، جراحات خونریزی جلدی، اگزوفتالمی، تیرگی بدن، شنای نامنظم،	ایترومایسین، داکسی سایکلین
Streptococcus iniae	تیرگی رنگ بدن، شنا در کف، شنای یک طرفی، اتساع شکم، خونریزی، اگزوفتالمی، شنای چرخشی	اکسی تترسایکلین(75-100 میلی­ گرم/ کیلوگرم غذا)
Staplococcus epidemis	زخم در طحال و کلیه، تورم در شکم و روده­ ها	-
Mcobacterium mainum	افزایش موکوس در پوست و گرانلومی کوچک احشایی	-
Flexobacter columnaris	اختلالات تنفسی، ساییدگی باله، بی­ رنگی، ترشحات فراوا موکوس، جراحات در پوست	اکسی تتراسایکلین، کلرامفنیکل، آمیکاسین اریترومایسین، کانامایسین

بیماری های ویروسی

محدودیت عفونت ­های ویروسی در تیلاپیا می ­تواند به این دلیل باشد که تیلاپیا در محیط­های آب گرم پرورش می­ یابد که برای تکثیر ویروس مناسب نیست.

1- ایریدوویروس

عملا بیماری لنفوسیستیس است،  ماهیان مبتلا شنای چرخشی دارند که موجب افزایش کافی بالیسم در آنها می­شود همچنین ماهیان بیمار واجد نشانه ­هایی از قبیل تیرگی رنگ بدن، بی حالی، شنای کند و نشستن در کفه، اگزوفتالمی، رنگ پریدگی بارز آبشش ­ها و اندام ­های داخلی به خصوص کبد، پرخونی در پوست فک زیرین، آب آوردگی شدید شکم و خون ریزی در کبد هستند علاوه بر این بچه ماهی­ های انگشت قد تیلاپیای نيل آلوده به این ویروس دارای نکروز و التهاب در اندام ­های مختلفی مانند مشیمیه چشم، قلب، روده­ها، کلیه، کبد و طحال می ­باشند.

2- رابدوویروس

یک عامل ویروسی در ماهیان سیچلیده است. این عامل بیماری­زا منجر به بیماری­ های کشنده در این میزبانان می شود علایم بیماری شامل چرخش و به دنبال آن تیرگی پوست و بی اشتهایی است.

هیچ درمان موثری جز حذف و معدوم نمودن ماهیان بیمار برای بیماری­ های ویروسی وجود ندارد. بهترین درمان حفاظتی، قرنطینه لارو ماهیان و پرهیز از وارد کردن ماهیانی با سابقه بیماری ویروسی به سیستم پرورشی است.

اختلالات و بیماری­ های غیرعفونی

تیلاپیا مانند سایر آبزیان پرورشی ممکن است در معرض شرایط نامطلوب قرار گیرد که منجر به مشکلاتی برای سلامت آن­ها و ایجاد بیماری­ های غیرعفونی شود.

حباب گازی

هوادهی بیش از حد در سیستم­ های متراکم پرورش آبزیان می­تواند منجر به فوق اشباع شدن گازهای محلول در آب پرورش شود. زمانیکه ماهی این گازها را طی فرایند تنفس جذب می­کنند منجر به تغییر فشار جزیی گردیده و به تجمع گاز (حباب گازی) در قسمت­ های مختلف بدن ماهی می­ شود در نوزاد تیلاپیا حباب­های گاز در کیسه زرده تجمع می­یابد در حالیکه در ماهیان مسن­تر در آبشش و زیر پوست مشاهده می­ شوند. نشانه­های بیماری با کم کردن فشار گاز از طریق اسپری آب و استفاده از آبی که فشار گاز در آن کمتر است از بین می­ رود.