بیماری های باکتریایی ماهی قزل آلا
1- بيماري باكتريايي فرونكولوزيس (Furunculosis):
اين بيماري در ماهيان بزرگتر به علت حضور فراوان كورك ها، راحتتر تشخيص داده مي شود. اين فرونكل ها با جراحت هاي بزرگ جوش مانند كه قرمز و متورم اند، معمولاً در پشت يا پهلوها ديده مي شوند. بر اثر تركيدن اين جوش ها محتويات آبكي آنها كه رنگي مايل به قرمز دارد و حاوي تعداد بسيار زيادي از باكتري هاست، به داخل آب رها و باعث انتشار سريع عفونت مي شوند.
پيشگيري و درمان: ايجاد و نگهداري شرايط مطلوب محيط زندگي ماهيان و ضدعفوني كردن لوازم و وسايل در پيشگيري مؤثر است. بـراي درمان نيز استفاده از سولفامرازين و اُكسي تتراسيكلين مؤثر است.
2- سپتي سمي آئروموناس:
معمولاً بچه ماهياني كه به اين بيماري مبتلا مي شوند، پس از يك دوره مختصر و كوتاه كه تغذيه شان كاهش مي يابد، بدون نشان دادن هيچ گونه علائم ديگري مي ميرند.
پيشگيري و درمان: اصلاح و بهبود شرايط محيطي بـه ويژه كاهش دادن آلاينده هاي مـواد آلي، به كاهش ضايعات كمك خواهد كرد. استفاده از سولفامرازين و اكسي تتراسيكلين نيز براي درمان توصيه می شود.
Vibriosis -3:
این بیماری با ترشح زهرابه از خود به ميزبان آسيب مي رساند زهرابه بر ديواره روده اثر گذاشته و اسهال ايجاد مي كند. این ویروس عمدتاً در پوست آزادماهیان تكثير مي يابد اما زهرابه توليد شده بر اثر جريان خون به سلول هاي خوني اثر مي گذارد و سبب ايجاد كمخوني شديد مي شود. بروز اين بيماري در حرارت هاي بالاتر از 11 درجه سانتي گراد با سهولت بيشتري شـيوع پيدا مي كند از نشانه هاي بروز آن مي توان به بي اشتهايي، تيره شدن رنگ و مرگ ناگهاني ماهيان اشاره كرد.
پيشگيري و درمان: آنتي بیوتيك تنها روش و نيتروفوران و اكسي تتراسيكلين از بهترين داروهايي است كه براي درمان اين بيماري به كار برده مي شود.
4- بيماري دهان قرمز (Enteric red mouth):
عامل این بيماري به فراواني در آب شيرين يافت مي شود، بهخصوص اگر لاشه هاي جانوري در آب وجود داشته باشـد.
پيشگيري و درمان: رعايت اصول بهداشتي به پيشگيري كمك مي كند. براي درمان ماهيان مبتلا نيز تتراسيكلين ها و سولفوناميدها را تواماً به روش خوراكي (مخلوط با غـذا ) بـه ماهيان بيمار مي دهند.
5- بیماری باکتریایی کلیه(BKD):
اين باكتري فقط در بدن ميزبان قادر به تكثير است و بـه دليل نيازهاي تغذيه اي ويژهاش، به سختي در محيط كشت رشد مي كند. شدت تلفات ماهيان در اين بيماري متفاوت است. بعضي از ماهيان تلف شده هيچ گونه علائم مشخصي از خود نشان نمي دهند، ولي برخي ممكن است دچار اگزوفتالمي شوند و خونريزي هاي مختصري در قاعده باله هاي سينه اي آنها ظاهر شود.
6- بيماري كلومناريس:
ايـن باكتري در حرارت هاي بالا تكثير مي يابد و به اين علت در حرارت هاي كمتر از 25 درجه سانتي گراد به ندرت شيوع پيدا مي كند. در مراحل اوليه، برانش ها ممكن است ضعيف شده و ماهي ها كنار توري آخر استخر جمع شوند يا در سطح آب به سرعت حركت كنند و غذا نخورند. در برخي از حالات بافت برانش بيشتر خراب مي شـود. بافت خراب شده در اين حالت رنگ خاكستري مايل به سفيد دارد.
پيشگيري و درمان: اصلاح شرايط محيطي، افزايش اكسيژن و افـزايش دفعات تعويض آب نقش عمدهاي در كنترل بيماري دارد و بـراي درمان حمام محلول مالاشيت گرين، سولفات مس وفرمالين و تجويز آنتي بيوتيك نتايج خوبي به همراه خواهد داشت.
7- بيماري باكتريايي آبشش ها:
در ماهي مبتلا صفحات آبششي به هم مي چسبند و رشته هاي آبششي سيخ سيخ و رنگ پريده مي شوند. در حالت شدت بيماري نيز زوائد كركي پنبه اي مانند در دنبال سرپوشش هاي آبششي ديده مي شوند.
پيشگيري و درمان: افزايش درجه حرارت آب در كنترل بيماري مؤثر است. به كار بردن حمام محلول سولفات مس به نسبت يك به دوهزار در يك دقيقه نيز در درمان اين بيماري مؤثر است.
8- بيماري ساقه دمی:
این باكتري ها مسئول بروز بيماري آب سرد و ساقه دمي اند كه بيماريزايي آنها عموماً در حرارت هاي پايين شدت مي يابد و آزاد ماهيان را آلوده مي سازند. اين ارگانيسم ها بلند و باريك هستند و به خصوص منطقه دمي ماهي را مورد هجوم قرار مي دهند. بيماري ساقه دمي بيشتر در ماهيان انگشت قد ديده ميشود، ولي گاهي ممكن است در آزاد ماهيان بزرگ نيز ديده شود. در مراحل پيشرفته، بيماري سبب از بين رفتن باله دمي و قسمت انتهايي ساقه دمي مي شود و استخوان ها و مهره هاي دم را نمايان مي سازد. برخي از اوقات ابتدا ساقه دمي آلوده مي شود.
پيشگيري و درمان: بالا بردن درجه حرارت آب در كنترل بيماري بسيار مؤثر است و اشتهاي ماهيان نسبتاً سالم را زياد مي كند و از شدت بيماري مي كاهد. تجويز اكسي تتراسيكلين همراه با غذا هنگامي كه ماهيان هنوز اشتهاي خود را از دست نداده باشند نيز مفید خواهد بود.
9- بيماري استرپتوكوكوزيس:
با توجه به در معرض خطر بودن و بروز اين بيماري در مزارع پرورش ماهي قزل آلاي كشور، لزوم توجه و آشنايي پرورش دهندگان با اين بيماري بيش از پيش احساس مي شود.
نشانه هاي باليني: بي اشتهايي، سستي و بي حالي، بيرون زدگي چشم (يك يـا هر دو چشم )، تيرگي رنگ بدن، كدورت و خون ريزي در چشم ها، خون ريزي در قسمت هاي مختلف آبشش، شناي نامتعادل و شناي عمودي (سر به طرف بالا)، خون ريزي در قاعده باله ها و زخم هاي سطحي در بدن.
نشانه هاي كالبدگشايي: خون ريزي و پر خوني در كبد همراه با تورم و تيرگي رنگ، خونريزي در كليه همراه با تورم، خون ريزي در كيسه شنا، خون ريزي در قسمت هاي خلفي روده همراه با تجمع موكوس صورتي رنگ در روده ، خون ريزي در طحال همراه با بزرگ تر شدن و گرد شده لبه هاي آن، و تجمع مايع خوني در حفره شكمي.
مهم ترين عامل مستعدكننده شرايط استرس زا مي باشد كه شامل بالا بودن تراكم، جابجا كردن و دست كاري ماهيان، افزايش دماي آب، كاهش كيفيت آب و تغذيه نامناسب مي باشد.
پيشگيري و درمان بيماري: به نظر مي رسد آنتي بيوتيك ها شيوع بيماري را مهار مي كنند اما باكتري را كاملاً حذف نمي كنند زيرا باكتري ها به دور از استرس آنتي بيوتيك ها زنده مي مانند. از طرف ديگر ماهيان بيمار بعلت كاهش اشتها نمي توانند به خوبي خوراك محتوي دارو را مصرف كنند.